ਲਲਿਤ ਬੇਰੀ / ਮਹਾਨ ਫਿਲਮਕਾਰ ਤੇ ਅਜ਼ੀਮ ਅਦਾਕਾਰ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ .
ਮਹਾਨ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦਾ ਅੱਜ 97ਵਾਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ! ਭਾਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਵੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫਿਲਮ ਅਕੈਡਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ 'ਟਾਈਮ' ਦੀਆਂ ਆਲ ਟਾਈਮ ਕਲਾਸਿਕ 100 ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦੀ 'ਪਿਆਸਾ' ਅਤੇ 'ਕਾਗਜ਼ ਕੇ ਫੂਲ' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ 1925 ਵਿੱਚ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਵਸੰਤ ਕੁਮਾਰ ਪਾਦੁਕੋਣ ਦਾ ਬਚਪਨ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ। ਇੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਰੱਖਿਆ। 1944 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਤ ਫਿਲਮ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਲਈ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਅਤੇ ਰਹਿਮਾਨ ਵਰਗੇ ਮਹਾਨ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਹੋ ਗਈ। ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੈਨਰ 'ਨਵਕੇਤਨ' ਦੀ ਫਿਲਮ 'ਬਾਜ਼ੀ' (1951) ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬਣਾਇਆ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਹਾਨ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਉਭਰਿਆ! ਦੋਸਤ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦੀ ਫਿਲਮ ਕੰਪਨੀ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਫਿਲਮਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ 'ਪਿਆਸਾ', 'ਕਾਗਜ਼ ਕੇ ਫੂਲ', 'ਚੌਧਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ', 'ਸਾਹਿਬ ਬੀਵੀ ਔਰ ਗੁਲਾਮ' ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮਹਾਨ ਕਲਾਤਮਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ 'ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵਾਈਟ' ਯੁੱਗ ਦੀ ਕਲਾਤਮਕ ਰਚਨਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 'ਆਰ ਪਾਰ', 'ਭਰੋਸਾ', 'ਮਿਸਟਰ ਐਂਡ ਮਿਸਿਜ਼ 55', 'ਸਾਂਝ ਔਰ ਸਵੇਰਾ', ਬਹੂ ਰਾਣੀ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਦਗਾਰ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦਾ ਸੀ. ਕੁੱਝ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਵੰਨਗੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਹਨ:-
'ਜਿਨ੍ਹੇ ਨਾਜ਼ ਹੈ ਹਿੰਦ ਪਰ ਉਹ ਕਹਾਂ ਹੈਂ ...'
'ਜਾਨੇ ਵੋ ਕੈਸੇ ਲੋਗ ਥੇ ਜਿਨਕੇ ਪਿਆਰ ਕੋ ਪਿਆਰ ਮਿਲਾ...'
'ਪੀਆ ਐਸੋ ਜੀਆ ਮੇਂ ਸਮਾਏ ਗਾਇ�" ਰੇ...'
' ਨਾ ਜਾ�" ਸਈਆਂ ਛੁੜਾ ਕੇ ਬਈਆਂ'
'ਸਾਕੀਆ ਆਜ ਮੁਝੇ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਏਗੀ ਸੁਨਾ ਹੈ ਤੇਰੀ ਮਹਿਫਿਲ ਮੇ...'
'ਭੰਵਾਰਾ ਬੜਾ ਨਾਦਾਨ ਰੇ...'
'ਚੌਦ੍ਹਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ ਹੋ ਯਾ ਆਫਤਾਬ ਹੋ ...'
'ਮਿਲੀ ਖ਼ਾਕ ਮੇ ਮੁਹੱਬਤ'
'ਬਦਲੇ ਬਦਲੇ ਮੇਰੇ ਸਰਕਾਰ ਨਜ਼ਰ ਆਤੇ ਹੈਂ'
'ਵਕਤ ਨੇ ਕੀਯਾ ਕਿਆ ਹਸੀਂ ਸਿਤਮ...'
'ਕਭੀ ਆਰ ਕਭੀ ਪਾਰ ਅਗਾ ਤੀਰ-ਏ-ਨਜ਼ਰ...'
'ਯਹ ਲੋ ਮੈਂ ਹਾਰੀ ਪੀਆ'
'ਜਾਨੇ ਕਹਾਂ ਮੇਰਾ ਜਿਗਰ ਗਯਾ ਜੀ...'
'ਆਜ ਕੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਬਸ ਇਤਨੀ...'
ਅਤੇ
'ਯੇ ਦੁਨੀਆਂ ਅਗਰ ਮਿਲ ਭੀ ਜਾਏ ਤੋ ਕਿਆ ਹੈ'
ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਨੇ 39 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 10 ਅਕਤੂਬਰ 1964 ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਘਰੇਲੂ ਕਲੇਸ਼ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ �"ਵਰਡੋਜ਼ ਵੀ ਖਾ ਲਈ ਸੀ।
2004 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ।
ਮਹਾਨ ਫਿਲਮਸਾਜ਼ ਗੁਰੂ ਦੱਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ 'ਤੇ ਸਲਾਮ!