ਲੇਖਕ : ਸਨਾ ਹਾਸ਼ਮੀ

ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ (ਐੱਸਸੀ�") ਸਮਿਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਬਹੁ-ਚਰਚਿਤ ਚੀਨ ਯਾਤਰਾ ਹੁਣ ਅਤੀਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਸਧਾਰਣ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਦੁਵੱਲੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ, ਚੀਨ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉਪਯੋਗਕਰਤਾ ਸਰੀਰਕ ਹਾਅ-ਭਾਵ, ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਇਸ਼ਾਰੇ, ਅਕਸ ਅਤੇ ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੀਮਸ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦਿਸੇ। ਕੁਝ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਨੇ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਸੁਹਿਰਦ ਪੂਰਨ ਮਾਹੌਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰੰਤੂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਲਕੀਆਂ-ਫੁਲਕੀਆਂ ਰਹੀਆਂ, ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਕਈ ਚੁਟਕਲੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ  ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸਨ। 
ਜੇਕਰ ਐੱਸਸੀ�" ਸਮਿਟ ਇੱਕ ਕੂਟਨੀਤੀਕ ਮੰਚ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੋਦੀ ਬਿਨਾ ਸ਼ੱਕ ਉਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਭਿਨੇਤਾ ਸਨ, ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਭਾਰੀ-ਭਰਕਮ �"ਨਲਾਈਨ ਚਰਚਾ ਤੋਂ ਸਾਫ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। “ਇੱਕ ਦੂਰ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਉੰਨਾ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਜਿੰਨੀ ਨੇੜੇ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ”, ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਲਿਯੂਯਿੰਗਨੇ, ਜੋ ਚੋਂਗਯਾਂਗ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਫਾਰ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਸਟਡੀਜ਼, ਰੇਨਮਿਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸੋਧਕਰਤਾ ਹਨ।
ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਰਚਾ ਮੋਦੀ ਦੇ ਲਈ ਵਿਛਾਏ ਗਏ ਲਾਲ ਕਾਲੀਨ ‘ਤੇ ਹੋਈ। ਬਾਯਦੁ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਟਿੱਪਣੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ: “ਚੀਨ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਲ ਛੂਹਣ  ਵਾਲਾ ਪਲ ਸੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੁਆਗਤ। ਜਿਉਂ ਹੀ ਉਹ ਪਹੁੰਚੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸੁਆਗਤ ਹੋਇਆ. ਲਾਲ ਕਾਲੀਨ ਲੰਬਾ ਵਿਛਿਆ ਸੀ, ਸਨਮਾਨ ਗਾਰਡ ਇੱਕਦਮ ਸਟੀਕ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਬੇਹੱਦ ਜੀਵੰਤ ਸੀ।”

ਮੋਦੀ-ਪੁਤਿਨ ਹੱਥ ਫੜਨਾ ਅਤੇ ਕਾਰ ਯਾਤਰਾ

ਚੀਨ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉਪਯੋਗਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਮੋਦੀ ਦੇ ਹਰ ਕਦਮ ਨੂੰ ਬਰੀਕੀ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ, ਲੇਕਿਨ ਅਸਲੀ ਵਾਇਰ ਲੱਛਣ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਆਇਆ: ਤਿਯਾਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦਾ ਹੱਥ ਫੜਨਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਤੇ ਸਸੇਨਾਟਲਿਮੋਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਨਾਲ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨਾ। ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਚੈਟ ਅਤੇ ਵੀਬੋ ਜਿਹੇ ਮੰਚਾਂ ‘ਤੇ ਛਾ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ #ਐੱਸਸੀ�"_ਸਮਿਟ_ਮੋਦੀ_ਨੇ_ਪੁਤਿਨ_ਦਾ_ਹੱਥ_ਫੜਿਆ ਅਤੇ #ਮੋਦੀ_ਪੁਤਿਨ_ਦੀ_ਕਾਰ_ਵਿੱਚ_ਗਏ ਜਿਹੇ ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਬਣੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। 

“ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਸਗੋਂ ਸਮਿਟ ਰੂਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਭਗ ਇਕੱਠੇ ਦਿਸੇ,” ਇੱਕ ਉਪਯੋਗਕਰਤਾ ਨੇ ਲਿਖਿਆ। ਕਈ ਵੀਬੋ ਉਪਯੋਗਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ: “ਟਰੰਪ ਇਹ ਮੋਦੀ-ਪੁਤਿਨ ਭਾਈਚਾਰਾ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ?”
ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਟਾਈਮਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੰਪਾਦਕ ਹੁਸ਼ੀਜ਼ਿਨ ਨੇ ਵੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਟਰੰਪ ਇਸ ਜਨਤਕ ਮਿਤੱਰਤਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਰਾਜ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ- ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੀਮ ਦੀ ਅੱਗ ਹੋਰ ਭੜਕ ਉੱਠੀ।

ਹੋਰ ਉਪਯੋਗਕਰਤਾ ਨੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਵੀਬੋ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ:
“ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੁਤਿਨ ਦੀ ਰੂਸੀ ਬਖ਼ਤਰਬੰਦ ਅਤੇ ਸਸੇਡਾਨ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਰ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਯਾਤਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਨੇੜਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ-ਰੂਸ ਦੀ ਨੇੜਤਾ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਕੇਤ ਸੀ।” 
ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਪਯੋਗਕਰਤਾ ਨੇ ਮਜ਼ਾਕ ਕੀਤਾ: “ਇਹ ਰੂਸ –ਭਾਰਤ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਐੱਸਸੀ�" ਵਿੱਚ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸਹਿਭਾਗਿਤਾ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਿੱਤੀ।”

ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਜਾਂਚ-ਪੜਤਾਲ
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉਪਯੋਗਕਰਤਾ ਸਿਰਫ ਹੱਥ ਫੜਨ ਦੇ ਮਜ਼ਾਕ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਸਰੀਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ �"ਨਲਾਈਨ ਚਰਚਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣੀ ਗਈ।

ਟਿਕ-ਟੌਕ ਦੇ ਚੀਨੀ ਸੰਸਕਰਣ ਡੌਯਿਨ ‘ਤੇ ਕਈ ਵੀਡੀ�"ਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੁਸਕੁਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਜੀਵੰਤ ਅਤੇ ਸੁਹਿਰਦਪੂਰਨ ਦਿਸੇ। ਕਈ ਵੀਡੀ�"ਜ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਫੜਨ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਦੇ ਕਲਿੱਪਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਦਿਖਾਇਆ, ਜੀਵੰਤ ਅਤੇ ਸੁਹਿਰਦਪੂਰਨ ਦਿਖੇ। ਕਈ ਵੀਡੀ�"ਜ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਫੜਨ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਦੇ ਕਲਿੱਪਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਦਿਖਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ-ਰੂਸ ਦੇ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤੇ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਦੀ ਨਾਰਾਜਗੀ ਨੇ ਦੋਵਾਂ  ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।

ਹੋਰ ਵੀਡੀ�"ਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “tough” ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦੇ ਸੁਆਲਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਝੀਹੂ (ਚੀਨੀ ਕਵੋਰਾ) ‘ਤੇ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ: “ਜਿੰਨੇ ਦੋਸਤਾਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸਨ, ਹੁਣ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਦੋਨੋਂ ਹੀ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ ਹਨ।”

ਬਿਲਿਬਿਲੀ ਨਾਮਕ ਵੀਡੀ�" ਮੰਚ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ:  “ਮੋਦੀ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦੀ ਸਪੌਟ ਲਾਈਟ ਖੋਹ ਲਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਿਯਾਨ ਜਿਨ ਯਾਤਰਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੌਪਟ ਲਾਈਟ ਦਿਲਵਾਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਟਰੰਪ ਵੀ ਆਉਂਦੇ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨ੍ਰਿਤ ਸ਼ੈਲੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ (ਸਰੋਤਿਆਂ) ਨੇ ਦਿਲਾ ਹੀ ਦਿੱਤੀ।”

ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ AI ਨਾਲ ਬਣੀ ਵੀਡੀ�" ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਰਾਜਸੀ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਮੋਦੀ ਨੇ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਰੀਆਂ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵੀਬੋ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ: “ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਦੇਸ਼ ਛੋਟਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਇਹ ਆਕਾਰ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸੰਜਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਇਸ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਗੇ, ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਝੁਕ ਜਾਵੇਗਾ।”

ਪਰੰਤੂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝਾ ਪੋਸਟ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਚੀਨ ਯਾਤਰਾ ਮੋਦੀ ਜੇ ਲਈ  ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਖਦ ਯਾਤਰਾ ਸੀ।”

ਇੱਕ ਦੁਰਲਭ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਪੌਟ ਲਾਈਟ
ਚੀਨ ਦੀ �"ਨਲਾਈਨ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਐੱਸਸੀ�" ਸਮਿਟ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਹੋਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛਾਏ ਰਹੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅਸਾਧਾਰਣ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਈ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੇ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਅਕਸ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ , ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਬੰਧ ਸੁਧਰਦੇ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਲਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਦੁਰਲਭ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਰਲ ਹੈ: ਇਸ ਸਮੇਂ ਵੱਡਾ ਵਿਰੋਧੀ ਅਮਰੀਕਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਮਤਭੇਦ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ, ਭਾਰਤ-ਰੂਸ ਦੀ ਮਿੱਤਰਤਾ ਦਾ ਉਤਸਵ ਮਨਾਉਣ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 
****